استاکر (Stacker) به دستگاهی اشاره دارد که برای جابجایی، حمل و تخلیه بار در فضاهای صنعتی، انبارها، فروشگاه ها و کارخانجات استفاده می شود. این دستگاه‌ ترکیبی از عملکرد لیفتراک و جک پالت دستی را دارا بوده و نسبت به لیفتراک طراحی جمع‌ و جورتر، هزینه نگهداری پایین‌تر و کاربردی آسان‌تر دارد؛ با این اوصاف استاکر برای فضاهای کوچک‌تر و بارهای با وزن کمتر گزینه مناسب تری نسبت به لیفتراک خواهد بود.

اجزای اصلی یک استاکر

برای درک بهتر عملکرد استاکر، شناخت اجزای کلیدی آن اهمیت دارد:

• شاخک‌ها (Forks): برای ورود به زیر پالت و بلند کردن بار
• دکل (Mast): سازه عمودی برای بالا بردن شاخک‌ها
• دسته فرمان یا کنترلر: برای حرکت و کنترل بالا/پایین
• چرخ‌ها: معمولاً از جنس پلی‌یورتان یا نایلون برای حرکت روان
• سیستم هیدرولیک یا الکتریکی: برای عملیات بالابری
• باطری یا پمپ دستی: به عنوان منبع انرژی

استاکرها به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:

1. استاکر دستی
2. استاکر نیمه برقی (شارژی)
3. استاکر تمام برقی

هر کدام از این دسته‌ها کاربرد و ویژگی‌های خاص خود را دارند که در ادامه بصورت تفصیلی تر توضیح داده شده است.

استاکر دستی

در استاکر دستی "manual stacker" تمام عملیات بالا و پایین بردن بار و همچنین حرکت دستگاه با نیروی دست اپراتور (بصورت دستی) انجام می‌شود.

انواع استاکر دستی:

• استاکر دستی استاندارد: برای جابجایی بار در ارتفاع‌های معمولی
• استاکر دستی ارتفاع بلند: برای بلند کردن بار تا ارتفاع بیشتر
• استاکر دستی پایه پهن: برای جابجایی پالت‌های با ابعاد بزرگتر
• استاکر دستی رول گیر: برای حمل و جابجایی رول‌های مختلف

مشخصات و ویژگی های استاکر دستی

• حرکت شاخک‌ها معمولاً با استفاده از یک پدال و پمپ هیدرولیک انجام می‌شود.
• برای بارهای سبک‌تر (تا 1000 کیلوگرم) و در فضاها و کاربردهای محدودتر مناسب است.
• به دلیل دخالت مستقیم نیروی انسانی، ممکن است احتمال خطا و حوادث بیشتر باشد.

استاکر نیمه برقی (شارژی)

در استاکر نیمه برقی "semi-electric stacker" عملیات بالا و پایین بردن بار توسط نیروی برق (باتری) انجام می‌شود، اما حرکت دستگاه با نیروی دست اپراتور صورت میگیرد.

مشخصات و ویژگی های استاکر نیمه برقی

• ظرفیت حمل معمولاً بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلوگرم است.
• برای فضاهایی با بار متوسط و تکرار بالا که نیاز به جابجایی سریع تر بار است کاربرد دارد.
• ترکیبی از نیروی برق و نیروی دست، سرعت، دقت و قدرت بیشتری را نسبت به استاکر دستی فراهم می‌کند.
• در مقایسه با استاکرهای تمام برقی، قیمت پایین‌تری دارد.
• نسبت به مدل‌های دستی، کار با آن ساده‌تر است و نیاز به نیروی فیزیکی کمتری دارد.
• به دلیل ابعاد جمع‌وجور، برای کار در انبارها و فضاهای محدود مناسب است.
• با استفاده از نیروی الکتریکی برای بالابردن بار، خستگی اپراتور کاهش می‌یابد.

استاکر تمام برقی

در استاکر تمام برقی (Electric Stacker) که مدرن ترین و کامل ترین نوع استاکر است عملیات بالا و پایین بردن بار و همچنین حرکت دستگاه به طور کامل با نیروی برق و یا باطری (استاکر شارژی) تامین می‌شود. این دستگاه‌ها با استفاده از موتورهای الکتریکی، به جای استفاده از نیروی دستی، حرکت و بالابری را انجام می‌دهند و برق این دستگاه ها هم از طریق برق سه فاز، تک فاز بصورت سیم سیار و یا باطری شارژی تامین میگردد.

انواع استاکر تمام برقی

استاکر تمام برقی خودکششی

این نوع استاکرها، علاوه بر بالابری، قابلیت حرکت و جابجایی خود را نیز به صورت برقی انجام می‌دهند و معمولاً برای انبارها با مساحت بیشتر و نیاز به جابجایی‌های مکرر مناسب هستند.

استاکر تمام برقی با سکو

این نوع استاکرها دارای سکویی برای اپراتور هستند که امکان حمل اپراتور همراه با بار را فراهم می‌کنند. این نوع برای جابجایی بار در مسافت‌های طولانی‌تر و در محیط‌های بزرگتر مناسب هستند.

استاکر تمام برقی بدون سکو

در این نوع استاکرها، اپراتور همراه با دستگاه راه می‌رود و عملیات جابجایی و بالابری را انجام می‌دهد. این نوع برای فضاهای محدودتر و جابجایی‌های کوتاه‌تر مناسب‌تر هستند.

مشخصات و ویژگی های استاکر تمام برقی

• مناسب برای جابجایی بارهای سنگین در مسافت‌های طولانی و در محیط‌های صنعتی و تجاری بزرگ است.
• عملکردی سریع‌تر و کارآمدتر را نسبت به استاکرهای دستی و نیمه برقی ارائه می‌دهد.
• عموماً دارای باتری قابل شارژ، سیستم ترمز ایمنی و قابلیت کار در شیفت‌های طولانی هستند.
• ظرفیت تحمل بار در این مدل‌ها به ۲۰۰۰ کیلوگرم نیز می‌رسد.
• استاکر تمام برقی با کاهش نیاز به نیروی انسانی و سرعت بخشیدن به جابجایی بار، بهره‌وری را افزایش می‌دهد.
• با حذف نیاز به نیروی دستی برای جابجایی بار، از خستگی و آسیب‌های ناشی از کار فیزیکی سنگین جلوگیری می‌کند.
• استاکر تمام برقی به دلیل دخالت کمتر نیروی کار و همچنین داشتن سیستم‌های ایمنی مانند ترمزهای اضطراری و سنسورهای مختلف، ایمنی کارگران و بارها را افزایش می‌دهد.

تقسیم بندی استاکرها بر اساس نوع بار و کاربرد:

• استاکر پالت: برای جابجایی پالت‌ها در انبارها و فضاهای صنعتی طراحی شده‌اند.
• استاکر بشکه گیر: برای جابجایی بشکه‌ها و مخازن به کار می‌روند.
• استاکر رول بر (رول گیر): برای جابجایی رول‌های کاغذ، پارچه و سایر مواد مشابه استفاده می‌شوند.
• استاکر جانبی: دارای سیستم بالابر جانبی هستند و برای جابجایی بارهای خاص به کار می‌روند.
• استاکر ایستاده: برای حمل بارهای ایستاده و در فضاهای محدود مناسب هستند.

تقسیم بندی بر اساس نوع موتور:

• استاکر الکتریکی: با موتور الکتریکی و باتری کار می‌کنند.
• استاکر دیزلی: با موتور دیزلی کار می‌کنند و برای کاربردهای خاص به کار می‌روند. 

مزایای استفاده از استاکر

استفاده از استاکر در صنایع مختلف، مزایای متعددی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• صرفه‌جویی در فضا نسبت به لیفتراک
• کاهش هزینه‌های عملیاتی و نگهداری
• ایمنی بیشتر برای اپراتور
• مناسب برای محیط‌های داخلی با کف صاف
• افزایش بهره‌وری در جابجایی پالت‌ها

کاربردهای رایج استاکر

استاکرها در محیط‌های زیر به‌طور گسترده استفاده می‌شوند:

• انبارها و سردخانه‌ها
• کارخانه‌های تولیدی
• فروشگاه‌های زنجیره‌ای
• بارگیری و تخلیه کامیون
• چیدمان پالت در قفسه‌های طبقاتی

نکات مهم در انتخاب و خرید استاکر

 انتخاب نوع استاکر به نیازها و شرایط کاری بستگی دارد:

• ظرفیت باربری استاکرها از ۵۰۰ کیلوگرم تا 2 الی 3 تن متغیر است.
• ارتفاع بالابری استاکرها نیز متفاوت است و می‌تواند از ۱۶۰ سانتی متر تا 4.5 متر متغیر باشد.
• استاکر با توجه به نوع بار (پالت، بشکه، و غیره) و ابعاد آن، انتخاب شود.
• استاکر با توجه به ابعاد محیط کاری و محدودیت‌های فضایی، انتخاب شود.
• از برندهای معتبر و با کیفیت بالا انتخاب شود؛ از بهترین برندهای استاکر میتوان به بی‌تی، نیسان، لینده، دوو و تویوتا اشاره کرد.
• جنس بدنه جک پالت و استاکر نیز باید مقاوم و با کیفیت باشد؛ بدنه‌های فلزی با روکش‌های مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، دوام بیشتری دارند.
• امکانات ایمنی مانند ترمزهای دستی، سیستم‌های قفل‌کننده و محافظ‌های ضد سقوط از جمله ویژگی‌های مهم در انتخاب استاکر با کیفیت هستند.
• در استاکر نوع نیمه برقی (شارژی) از کیفیت باطری و میزان نگهداری شارژ باطری اطمینان و آگاهی کامل حاصل شود.

نکته 1: هرچه طول شاخک های بالابر کمتر باشد مقاومت دستگاه در برابر وزن بار بیشتر است.

نکته2: هر چه قدر ارتفاع آن بیشتر باشد به همان نسبت باید از ظرفیت بار کمتر شود تا طول عمر و مقاومت دستگاه کاهش پیدا نکند.

مقایسه استاکر با جک پالت دستی و لیفتراک

در پایان ویژگی ها و مشخصات انواع استاکر، جک پالت و لیفتراک را بصورت جدولی مقایسه و بررسی خواهیم نمود:

جمع‌بندی

استاکرها ابزارهایی اقتصادی، ایمن و مؤثر برای جابجایی بار در فضاهای صنعتی و انباری هستند. در مقایسه با جک پالت‌ها و لیفتراک‌ها، این دستگاه‌ها گزینه‌ای میانه‌رو اما کارآمد به شمار می‌روند که بسته به نوع طراحی که دارند، نیازهای مختلف را پاسخ می‌دهند. با شناخت درست انواع استاکر و ویژگی‌های فنی آن‌ها، می‌توان بهترین انتخاب را بر اساس شرایط کاری و بودجه انجام داد.